Mga Yamang Likas ng Asya

Yamang Likas, Asya, Timog Asya, Silangang Asya

 Timog Asya

Sa Timog Asya, India lamang ang biniyayaan ng humigit kumulang na 54% ng lupa na maaring bungkalin. Kaya’t lupa ang itinuturing na na pinakamalagang likas na yaman nito. Ang kapatagan ng ganges ay isa sa mga pinakamatabang rehiyon sa India dahil sa alluvial soil. Ang alluvial soil ay mataba at pinong lupa na diniposito o tinambak sa lambak at bukana ng ilog matapos ang pagbaha o pag-apaw ng ilog. Samantalang maliit lamang ang matabang lupa sa Afghanistan, Bangladesh, Maldives, Nepal, Pakistan, at Sri Lanka na tanging 30% lamang ng pangkalahatang lupa ang binubungkal.

Sa matatabang lupa nagtatanim ng barley, mais, palay, trigo, oilseed, jute, kape, patatas, kamote, bulak, kasuy, at ibang sangkap na pampalasa tulad ng chili, cinnamon, pepper, at cloves. Samantala, tanyag ang Afghanistan sa pagtatanim ng opyo bagamat ipinagbabawal ng pamahalaan. Ang alagang hayop ng Afghanistan ay tupang karakul at sa Bangladesh ay baka. Nahuhuli mula sa Indian Ocean ang palos , tuna,  dilis, at hipon. Ang mga dagat ay nagtataglay ng iba’t ibang uri ng shellfish at isda tulad ng mackerel at salmon.

Silangang Asya

Ang yamang lupa ng Silangang Asya ay matatagpuan sa mga talampas, kapatagan, bundok, lupaing praire sa Mongolia, mga lambak tulad ng daluyan ng Yangtze River, Mongolian steppe, at iba pang mga lupang binubungkal. Sakop ng China ang 7% ng lupa sa buong mundo na maaaring bungkalin. Ang pinakamahalagang pananim nito ay palay. Nangunguna ang China sa buong daigdig sa produksyon ng palay. Ang mga ibang pananim ay trigo, mais, oats, at kaoliang, isang uri ng sorghum at millet. Ang kaoliang ay ginagamit sa pagkain ng mga alagang hayop at ginagawang alak.

Ilan sa mga pananim ng ibang bansa sa Silangang Asya ay sugar, beets, patatas, repolyo, mais, soybean, bawang, red beans, at prutas tulad ng ubas, peras, at peach.  Ang mga hayop na katulong sa hanapbuhay ay, kalabaw, kamelyo, kabayo, buriko, at yak. Ang dagat China ay mayaman sa pagkaing dagat tulad ng flounder, cod, tuna, cuttlefish, sea crab, at prawn. Ang mga ilog ay hitik sa carp, sturgeon, at hito.

Kanlurang Asya

Malawak ang deposito ng petrolyo at natural gas na matatagpuan sa timog-kanluran at sa paligid ng Persian Gulf. Ang natural gas ng Iran ang pangalawang pinakamalaking reserba sa buong daigdig. Tinatayang ang Iran ay may 10% na reserba ng petrolyo sa buong daigdig. Pinakamalaking tagapagluwas ng petrolyo ay Saudi Arabia.

Ilan sa mga pananim sa rehiyon ay dates, kamatis, sibuyas, melon, trigo, barley, tabako, ubas, tsaa, mais, hazel nut, at mga prutas. Sa bundok ng Lebanon ang pinakatanyag na puno sa bansa, ang cedar. Sa Saudi Arabia, ang pinakamalaking lupang binubungkal ay sa oasis sa silangan kung saan ang itinatanim ay dates. Ang ibang lupain ay ginagamit na pastulan ng tupa, baka, at kambing.

 Timog Silangang Asya

Malaking bahagi ng Myanmar at Brunei ay kagubatan.  Sa 84% na kagubatan ng Brunei naninirahan ang iba’t ibang uri ng unggoy, ibon, at reptile. Matatagpuan sa kagubatan ng Myanmar ang pinakamaraming puno ng teak sa buong mundo. Iba pang mahalagang puno ang goma, cinchona, acacia, niyog, at bunga. Sa kagubatan ng Pilipinas makikita ang pinkamaraming uri ng palm at matigas na kahoy tulad ng apitong, yakal, lauan, kamagong, ipil, pulang narra, mayapis, at iba pa.

May iba’t ibang pananim ang rehiyon tulad ng palm oil, sesame, bulak, trigo, mani, soybean, niyog, cacao, kape, abaka, at mga prutas. Ang Pilipinas ay nangunguna sa daigdig sa produksyon ng langis ng niyog at kopra. Matatagpuan sa Puilipinas ang tamaraw, sagana rin ang bansa sa iba’t ibang uri ng reptilya. Malaki ang mga depositing natural gas sa Indonesia, karamihan ay nasa silangang baybayin dagat ng Sumatra at sa Kalimantan. Ang mahigit sa 80% ng langis mula sa Timog Silangang Asya ay nanggagaling sa Indonesia, ditto rin nanggagaling ang mahigit sa 35% ng liquefied gas buong daigdig. Ito rin ang pangunahing mineral ng Malaysia habang tanso naman sa Pilipinas.

Hilagang Asya

Sa mga lambak-ilog at mga mababang burol ng mga bundok nagtatanim ang mga Taga-hilagang Asya ng palay, trigo, bulak, gulay, tabako, sugar beets, sibuyas, ubas, at mansanas. Ang Uzbekistan ay isa sa pinakamalaking tagaluwas ng cotton seed sa buong daigdig. Ang produksyon ng pagkaing butyl ay nakatuon sa pagtatanim ng trigo, palay, ay barley. Ang mga hayop tulad ng baka at tupa ay inaalagaan at pinararami. 

Timog Asya
Bansa	Yamang Mineral
Afghanistan	Langis, natural gas, tanso, bakal, lapis lazuli
Bangladesh	Natural gas, batong apog, luwad
Bhutan	Batong apog, dolomite, karbon
India	Karbon, bauxite, bakal, langis, natural gas, manganese, tanso, chromite, gypsum, batong apog, mica, rock appetite
Maldives
Nepal	Bakal, tanso, mica
Pakistan	Karbon, gypsum, batong apog, chromite, bakal, rock salt, silica sand, natural gas, langis, asin
Sri Lanka	Gemstone, graphite, luwad, ilmenite, batong apog, monazite, asin, titanium, zircon
Silangang Asya
Bansa	Yamang Mineral
China	Bakal, aluminum, tin, antimony, magnesium, tungsten, molybdenum, mercury, manganese, tingga, zinc, uranium, fluorite, mica, phosphate rock, quartz, asin, silica, talc, karbon, langis, natural gas
Japan	Natural gas, bakal, zinc, tingga, bauxite, karbon
North Korea	Karbon, bakal, tungsten, magnesium, graphite, ginto, pilak, tanso, tingga zinc, molybdenum
South Korea	Karbon, bakal, graphite, zinc, tungsten, tingga, tanso, ginto, pilak, molybdenum, batong apog.
Taiwan	Ginto, tanso, karbon, langis, natural gas, marmol
Kanlurang Asya
Bansa	Yamang Mineral
Bahrain	Langis, natural gas
Cyprus	Tanso, pyrites, asbestos, gypsum, asin, marmol, clay earth pigment
Iran	Langis, natural gas, tanso, bauxite, karbon, bakal, tingga, zinc, chromium
Iraq	Barite, asin, gypsum, molybdenum, mica, silica, talc, uranium, langis, natural gas, bakal, ginto, tingga, tanso, pilak, platinum, zinc, phosphate, sulfur, asin, gypsum
Israel	Potash, bromine, magnesium, tanso, phosphate, luwad, natural gas
Jordan	Potash, phosphate
Kuwait	Langis, natural gas
Lebanon	Batong apog, gypsum
Oman	Langis, tanso, ginto, chromite, manganese, asbestos, karbon,batong apog
Qatar	Langis, natural gas
Saudi Arabia	Petrolyo, natural gas, iron ore, ginto, tanso
Syria	Langis, phosphate rock, asphalt, asin, karbon, bakal, tanso, tingga, ginto
Turkey	Chromium, boron, bakal, langis, natural gas, karbon, bauxite, manganese, antimony, tingga, zinc, magnesium, asbestos, mercury, pilak, sulfur,
United Arab Emirates	Langis, natural gas
Yemen	Langis, natural gas, rock salt, batong apog, marmol, alabaster
Timog Silangang Asya
Bansa	Yamang Mineral
Brunei	Langis, natural gas
Cambodia	Zircon, sapphire, ruby, asin, manganese, phosphate
East Timor	Ginto, petrolyo, natural gas, manganese, marmol
Indonesia	Langis, natural gas, tin, bauxite, tanso, nickel, karbon, pilak, ginto, diyamante, ruby
Laos	Karbon, batong apog, gypsum, tin
Malaysia	Langis, natural gas, tin, bauxite, tanso, bakal, pilak, ginto
Myanmar	Langis, natural gas, tin, antimony, zinc, tanso, tungsten, tingga, karbon, tanso, nickel, pilak, marmol, batong apog, jade, ruby, sapphire
Pilipinas	Tanso, ginto, pilak, nickel, tingga, chromium, zinc, cobalt, manganese, langis, natural gas
Singapore	Luwad
Thailand	Karbon, zinc, tingga, tin, gypsum, bakal
Vietnam	Ginto, bakal, tin, zinc, phosphate, chromite, karbon
Hilagang Asya
Bansa	Yamang Mineral
Kazakhstan	Karbon, bakal, manganese, bauxite, chromium, tungsten, ginto, tanso, tingga, zinc, uranium, langis, natural gas
Kyrgyzstan	Ginto, antimony, mercury, langis, natural gas, karbon, uranium, nepheline, bismuth, tingga, zinc
Siberia	Karbon, langis, natural gas
Tajikistan	Ginto, pilak, tanso, antimony, molybdenum, zinc, karbon, natural gas, langis, uranium, phosphate
Turkmenistan	Langis, natural gas, karbon, sulfur, magnesium, gypsum, iodine, bromine, asin
Uzbekistan	Ginto, karbon, natural gas, langis

• Pinakamayaman sa yamang mineral ang mga bansa sa kanlurang Asya.
• May mga pangunahing produkto/likas na yaman ang bawat rehiyon sa Asya.
• Iniluluwas ng mga Asyano ang kanilang ibang pananim sa ibang bansa.

Copper mining

Iron mining

Oil mining